Fas, Kuzey Afrika’da, Atlas Dağları ve Atlas okyanusu arasında, Afrika, Arap, Berber ve Fransız kültürlerinin harmanladığı; zengin tarihi, yoğun kültürü ve nefes kesen doğal güzellikleri ile büyüleyici ve egzotik bir ülkedir. Fas’ta 2 yıl yaşamış ve Fas’ın bir çok yerinde rehberlik yapmış biri olarak “Fas’ta Gezilecek Yerler” listesini sizler için hazırladım.
“Fas’ın Gezilecek Yerleri” listesi kişiden kişiye farklılık gösterse de, Fas turları esnasında ziyaret edilen, “Fas’ın Önemli Şehirleri’ne”, “Fas’ın en çok merak edilen yerleri”ne ve “Fas’ın görülmesi gereken yerleri‘ne listede yer verdim.
“Ayrıca, Fas hakkında daha fazla bilgi için: “Fas Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey” yazıma; Fas’ın tarihi, kültürü ve Fas mutfağı hakkında bilgi sahibi olmak istiyorsanız diğer yazılarıma da göz atabilirsiniz.”
Ülkede seyahat ederken Atlantik Okyanusu ve Akdeniz kenarında muhteşem plajlara, engebeli dağ sıralarına, altın çöl kumlarına, dolambaçlı yollara, tarım köylerine, şelalelere, ormanlara, camilere, müzelere, antik Roma kalıntılarına, tabakhanelere, eski şehir olan Medinalara ve çok daha fazlasına rastlayacaksınız.
Fas’ı gezerken, sokaklarında motosikler ve eşekler üzerinde geleneksel renkli kıyafetler içinde Arapça ve Fransızca konuşan insanların dolaştığı; çarşılarını desenli çanak çömlekler, baharat yığınlarının donattığı, meydanlarında yılan ve maymum oynatıcılarının olduğu manzaralara sık rastlayacaksınız.
Dünyanın egzotik ülkelerinden biri olan Fas, Avrupa’dan sadece birkaç saat uzakta olmasına rağmen, ortaçağ geçmişine sıkı sıkıya bağlı kalmış. Kültürünü ve geleneklerini hala yaşatan Fas, ilginç çoğrafyasıyla lezzetli yemekleriyle, kahvesiyle, çayıyla, eğlencesiyle, kendine özgü geleneksel yapılarıyla (riadlar, kasbahlar) ziyaretçilerini inanılmaz büyülüyor.
Fas’ta Gezilecek Yerler ve Şehirler
İster yerel bir çarşıda mutfağın tadına bakın, ister beyaz badanalı bir sahil kasabasında güneşin altında dinlenin, geçmiş bu renkli ülkede her zaman mevcuttur. İşte Fas’ta ziyaret edilecek yerler:
1. Kırmızı Şehir Marakeş

Marakeş, Fas’ın en çok ziyaret edilen şehridir. Toprak kırmızısı evlerin avlularını donatan portakal, palmiye, kayısı ve zeytin ağaçlarıyla karakteristik bir özelliğe sahiptir. Marakeş, bugün hala Afrika’nın en popüler turistik yerlerinden biridir.
Cemaa El-Fna, Marakeş’in ana meydanıdır. Bu meydanı ziyaret etmeden Fas’ı gezmiş sayılmazsınız. Burası ortaçağı canlandıran bir film seti gibidir.
Bu meydanın etrafındaki Medinayı da ziyaret etmelisiniz. Geleneksel Fas kültürünü, el sanatları ve hediyelik eşyalarını bulabileceğiz büyük bir pazardır.
Marakeş’in kalbinini attığı bu yer: tarihi yerler, müzeler, cazip yiyecek tezgahları, renkli pazarlardan oluşur. Eski duvarlardan ve dar geçitlerden oluşan bir labirent olan Medine bulunmaktadır.
Marakeş’in odak noktası, yılanlı büyücüleri, müzisyenler, akrobatlar, hikaye anlatıcıları, sihirbazlar ve halı, deri, çömlekçilik, nargile ve baharat gibi satan tezgahlarla dolup taşan ana meydan olan Cemaa El-Fna’dır.
Muhteşem mimari ve peyzaj özelliklerine sahip Jardin Majorelle bahçeleri Marakeş’in gezilecek yeridir. Art deco ve Mağribi özelliklerin harmanlandığı bir botanik bahçesidir.
Marakeşte görülmesi gereken diğer önemli yerler:
- 12. yüzyıldan kalma Koutoubia Camii
- Saadian Mezarları
- Bahia Sarayı
2. Kültürel Başkent Fes
Fas’ın kültürel başkenti olarak bilinen Fes, tarihi önemi ve iyi korunmuş geleneksel kültürü ile ünlüdür. Fas’ın en farklı ve otantik şehridir. Ziyaretçiler bu şehrin atmosferi karşısında tam bir kültür şoku yaşarlar. Fas’ta gezilecek yerler listenizin başına eklemelesiniz.
789 yılında kurulan Fes, yüzlerce yıl Fas’ın başkenti olarak hizmet verdi. Bugün, ülkenin üçüncü büyük şehridir. Şehir Fas’ın el sanatları merkezi olarak bilinmektedir. Fes, Fas pazarının baş döndürücü ve hareketli ortamını deneyimlemek isteyen ziyaretçiler için ideal bir yerdir.
Unesco dünya mirası listesinde yer alan Fes’in Medine’si dünyanın en eskisidir; 9.000’den fazla sokağa sahip olduğu söyleniyor. Navigasyonun işe yaramayacağı, Fes Medinesi gibi büyük bir labirentte kaybolmaya hazırlanın; çünkü bu kaçınılmazdır. Her bir sokakta faklı bir tarih katmanından geçiyorsunuz. Bu yüzden bütün gezgin kitapları kaybolmanın keyfini çıkarmayı önerir.
Fes’te Gezilecek Yerler:
- Fes el Bali (Eski Şehir)
- Chouara tabakhanesi: Deri İşlikleri
- Karaouiyine camisine: Dünyanın en eski üniversitesi olarak kabul edilir. Fes Medine’de görülmesi gereken yerlerden biridir.
- Bou Inania Medresesi: Görkemli bakır kapıları, minaresi ve sarkıt kubbeli giriş odası ile görülmeye değer yerlerden biridir.
- Ville Nouvelle (Yeni Şehir)
- Bab Bou Jeloud veya “Mavi Kapı”
- Kraliyet Sarayı, Fes’te görülecek diğer yerlerdir.
2. Meknes

Meknes, Fas’ın UNESCO Dünya Mirası Listesinde olan diğer şehiridir. Tarih ve kültürel merakı olanlar için mükemmel bir yerdir. Fas’ın dört imparatorluk kentinden biridir ve 17. yüzyılda Fas’ın başkentiydi.
Fas’ın en ünlü ve iyi korunmuş kalıntılarından biri olan Volubilis, Meknes’in hemen kuzeyinde yer alır ve şehirden harika bir günlük gezi yapar.
Meknes’in Medine’si 9. yüzyıla kadar uzanır ve muhteşem bir şekilde döşenmiş Bab Mansur Kapısı tarafından korunmaktadır.
Fas’ın kuzeyindeki Fes şehrinin yakınında bulunan Meknes, anıtların, camilerin, sarayların ve pavyonların bolluğu nedeniyle “Yüz Minareli Şehir” olarak bilinir. 9. yüzyılda bir Berberi kabilesi tarafından kurulan Meknes, 11. yüzyılda müstahkem bir kasaba olarak öne çıktı. 1700’lü yıllarda, Fas Sultanı Moulay İsmail, Meknes’i ülkenin imparatorluk başkenti yaptı ve şehrin inşasına ekledi. Şehrin eski prestiji ve ihtişamı, onu Fas’taki diğer kasabalardan ayırıyor. Diğer birkaç yer, ziyaretçilere Fas’ın altın geçmişine bu kadar samimi bir bakış sunuyor. Aynı zamanda Volubilis’in Roma kalıntılarına en yakın şehirdir.
Meknes’te Gezilecek Yerler
- Bakımlı bir bahçe içinde yer alan Dar Jamai sarayı, imparatorluk kıyafetleri ve mücevherlerinin sergilendiği bir müze içermektedir.
- Sultan’ın görkemli sarayı, Dar El Mahzen ve türbesi de görülmeye değer.
- Meknes’teki çok sayıda anıt kapısı arasında, Bab Mansur belki de en ünlüsüdür.
- Sultan Moulay İsmail Mozolesi
3. Modern Başkent Rabat

Rabat, Fas’ın bugünkü başkentidir. Kazablanka, Marakeş, Fes ve Meknes şehirlerinin biraz gölgesinde kalsa da Atlantik kenarındaki konumundan ve Fas’ın son kraliyet ailesinin mezarlarından dolayı bir cazibe merkezi haline gelmiştir. Diğer şehirlere göre daha moderndir.
Huzurlu, palmiye ağaçlarıyla kaplı bulvarlara ve atmosferik eski bir Medina’ya ev sahipliği yapan Rabat, Fas’ın ilginç tarihi mekanlarını ve kültürel simge yapılarını dolaşmak için güzel bir şehirdir.
Şehrin Büyük Kraliyet Sarayı ve Art Deco mimarili katedrali, iyi korunmuş kasbahı ana cazibe merkezidir.
Rabatta Gezilecek Yerler
Rabat’ın en etkileyici yapıları V. Muhammed’in Türbesi ve komşusu, dünyanın en büyük minaresi olması amaçlanan ancak bugüne kadar bitmemiş olan Hasan Kulesi bulunmaktadır.
- Kasbah Udaya: ÇKasbahın taş duvarları arasındaki birçok zarif Fas mimarisini görüp mavi ve beyaz boyalı sokakları dolaşabilirsiniz.
- Fas kültürü ve sanatı hakkında aydınlatıcı bir fikir edinmek için Rabatta’ki Modern Sanat Müzesi ve Ulusal Arkeoloji Müzesi’ni ziyaret edebilisiniz.
- Kraliyet Sarayı’nı gezip ve Fas kraliyet ailesinin nerede yaşadığını görebilirsiniz.
5. Kazablanka

Rabat ülkenin başkenti olmasına rağmen, Kazablanka yaklaşık 4 milyon nüfusuyla en büyük şehirdir. Bu yoğun kıyı şehri, gelişen bir eğlence ortamı ve büyüyen iş sektörü ile Fas’ın en gelişmiş yerlerinden biridir.
Kazablanka, Fas’ın en modern şehirlerinden biri olduğundan, burada uluslararası mutfaklar, kumarhaneler, gece kulüpleri, lüks alışveriş yapabileceğiz dünyanın en büyük alışveriş merkezlerini birini bulabilirsiniz.
Kazablankada Gezilecek Yerler
- Şehir’de Eski Medine dışında, 1930’larda inşa edilmiş Quartier Habous adı verilen yeni bir Medine vardır. Şehrin en çok ziyaret edilen kültürel ve sosyal alanı burasıdır.
- Corniche (kordon) boyunca yürüyüş veya koşu yapmak okyanus esintisinin tadını çıkarmak için yapılan en sık aktivitedir.
- Buraya gelen herkes bu Kazablanka filminin çekildiği “Rick’in Kafesi”ni de ziyaret eder.
Kazablanka’daki en önemli cazibe merkezi Hassan II Camisidir. Dünyanın en büyük camilerinden biri olan cami kusursuz tasarımı ve büyüklüğü ile gözler için bir şölendir. Caminin minaresi şehrin her yerinden görülebilir.
6. Şafşavan, Fas’ın Mavi İncisi

Rif Dağları’nın karşısında yer alan Şafşavan, Fas’ın en güzel yerlerinden biridir. Gezginler, “Fas’ın Mavi İncisi” ni fotoğraflamak için dünyanın dört bir yanından buraya akın ediyor, çünkü bu küçük şehir, mavi boyalı evleriyle dillerden düşmüyor. Chefchaouen’de dolaşmak, mavi boyalı atmosferinden dolayı bir rüya gibi geliyor.
Soluk pastel mavi veya koyu kraliyet mavisi, renk tonu zarif mimariyle birleşince her bir sokak kartpostaldan bir kare gibi görünür.
Şehrin en güzel manzaralı yeri Eski Kent’tir. Burada en çok fotoğraflanan yerler ise “Mavi Cadde“, Place El Haouta ve El Asri Caddesi’dir.
7. Sahra Çölü

Bazı insanlar Fas’ı sadece Sahra Çölünü görmek için ziyaret ediyor. Fas gezinizi tamamlayacak ön önemli yerdir. Gezegendeki en büyük sıcak çöl olan Sahra Çölü gerçekten doğal bir fenomendir. Sahara Çölü’nü ziyaret etmenin en kolay yolu Marakeş’teki bir tur rezervasyonu yapmaktır. Sahara Turu Marekeşten gidiş- dönüş yaklaşık 10 saat sürüyor.
Sahara Çölün’de, deveye binip kum tepelerini keşfedip çadırda geleneksel yemeklerin tadına bakıp yıldız izlemenin keyfine varabilirsiniz.
Sahara Turlarında çöl kasabası olan Merzouga‘da yapılır. Buradaki Erg Chebbi Kum Tepeleri ziyaret edilen en popüler yerdir.
Sahra’yı görmek için başka bir yer ise Erg Chingaga Kum Tepeleri’nin bulunduğu çöl kasabası olan Mhamid’dir.
8. Assaouirra

Fas’ın en büyüleyici sahil kasabasıdır. Game of thrones filminde yer almış meşhur bir yerdir. Görmeden sakın dönmeyin. Marakeşten 3 saat süren Assaourria argan yağının üretildiği fabrikaların ve argan tarlalarının oldğu bölgedir. Toplu taşıma imkanı vardır. Fas’ın en ucuz deniz ürünlerini bulabileceğiz bir sahil kasabasıdır.
Sahildeki savunma duvarları içinde yer alan medine ana cazibe merkezidir. Balık pazarından, küçük sanat galerilerine, butik otellere, restoranlara ve insanların taştığı sokaklara rastamak mümkün.
9. Ouarzazate

Ouarzazate Atlas Dağları ve Sahra Çölü arasında yer alan bölgedir. Sahra’ya giderken Atlas Dağlarının üzerinden geçip bu bölgeye ulaşırsınız. Ouarzazate, çöl turlarının uğrak güzergahıdır.
Fas’ın toprak mimarisini görebileceğiz yamaçlarda kurulan köyler arasında geçersiniz. Bu bölgede dünyaca ünlü bir çok filmin çekildiği bölgedir. Bölgenin kasbahlar, saraylar ve rustik konutlarla dolu engebeli, tozlu çöl benzeri manzarası, dünyanın her yerinden film yapımcılarını cezbetmiştir. Bazı turlar özellikle buralara uğramaktadır.
Ouarzazate’de çekilen filmler arasında: Gladyatör, Game of Thrones, Ben Hur, Mumya, Tepelerin Gözleri Var ve Cennetin Krallığı bulunmaktadır.
Film yapım süreci hakkında bilgi edinmek için Atlas Film Stüdyoları’nda rehberli bir tura katılabilirsiniz. Ayrıca filmlerde kullanılan sanat eserlerini sergileyen bir Sinema Müzesi de bulunmaktadır.
Ouarzazate’ta görülecek yerler:
- Aït Benhaddou, UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde yer alıyor ve geleneksel hediyelik eşyalarını turistlere satan küçük köyde hala çok az yerel aile yaşıyor.
- Dades Vadisi Ouarzazate’nin yaklaşık 130 km kuzeydoğusunda yer almaktadır.
- Dades Nehri dolambaçlı eğrileri ve vadileri kurak uçurumun kenarına oymuştur ve özellikle Todra Gorge, burada popüler bir fotoğraf fırsatıdır.
10. Tanca

Tanca, Güney İspanya’dan Fas’a seyahat eden herkesin karşılaştığı ilk Fas şehridir. Cebelitarık Boğazı’nda bulunan Tanca, Avrupa ve Afrika arasında iyi bir geçiş şehridir. Deniz kenarında bir liman şehridir; fakat plajları Fas’taki diğer plajlar kadar güzel değildir.
Bu yüzden Tanca’ya seyahat edenler şehrin tarihi ve kültürel yönlerine daha fazla odaklanmalıdır. Kültürel bir kavşakta yer alan şehrin beyaz evlerinini manzarasını izleyebilirsiniz. Eksi şehir Medine’de geleneksel Kuzey Afrika etkilerini bulabilirsiniz.
Tanca’da gezilecek yerler:
- Medine’nin içindeki Fenike Mezarları, Eski Kasbah, Kasbah Müzesi ve eskiden sultan sarayı olan ancak şimdi bir eser müzesi olan tarihi bir şaheser olan Dar el Makhzen‘i görebilirsiniz.
- Yerel bir deneyim için perşembe ve pazar günleri taze ürünlerin satıldığı Berberi Çiftçi Pazarı’nı ziyaret edin.
- Her gün açık olan Grand Socco Market’e gidebilirsiniz.
- Klas bir Fransız atmosferi sunan Ville Nouvelle olarak bilinen Yeni Şehir’i ziyaret edebilirsiniz.
- Place De France, Ville Nouvelle’nin atan kalbidir. Burası yeni moda kafe ve restoranların oluşturduğu Fas’ta ziyaret edilecek en iyi yerlerden biridir.
11. Ouzoud Şelaleleri

Ouzoud Şelaleleri’ne gitmek, Marakeş’te kalanların şehir dışına kaçıp yapacağı etkinliklerden biridir. Birden çok şelalenin oluşturduğu Şelale tek kelimeyle harikadır. Şelale 3 saat uzakta yer aldığı için Marakeş’ten doğrudan toplu taşıma yoktur. Günlük tur olarak Marakeş’ten satın alabilirsiniz.
Merdivenler şelalenin kanyonundan yukarı ve aşağı doğru uzanır. Şelalelerin tabanındaki küçük havuzlarda yüzebilirsiniz. Merdivenlerden yukarı doğru çıktığınızda tüm şelalenin manzarasını seyredebileceğiniz ve ağaçlarda sallanan sevimli Berber Maymunları’nı izleyebileceğiniz bir gözetleme noktasına çıkarsınız.
14. Atlas Dağları

Fas’a yapılacak bir gezi, nefes kesen Atlas Sıradağları’nı keşfetmeden eksik kalacaktır. Atlas Dağları küçük Berberi köyleri ve kasabalarıyla doludur. Imlil dağlık bölgesi harika bir başlangıç noktasıdır. Imlil’e Marakeş’ten ortak taksiyle kolayca ulaşılabilir. Ve birkaç ucuz pansiyon ve gezginler için çok sayıda güzel konukevi olduğunu göreceksiniz.
Imlil’den Kuzey Afrika’nın en yüksek dağı olan Toubkal Dağı’nın zirvesine yürüyüş turları yapabilirsiniz.
İster birkaç kısa yürüyüş ister uzun bir yürüyüş seçin, görkemli dağ zirveleri, dost canlısı yerlilere sahip küçük uzak köyler ve koyun, eşek ve keçi gibi birçok vahşi yaşama tanık olacağız bir deneyim edinebilirsniz.
Asni, biraz daha küçük ve daha az turistik olan Imlil’e yakın bir başka köydür. Bu kasabayı Toubkal Milli Parkı’nda yürüyüş yapmak için bir üs olarak da kullanabilirsiniz.
Oukaimeden, Fas’taki birkaç kayak merkezinden biri olduğu için Atlas Dağları’ndaki diğer bir popüler destinasyondur.
Marakeş’ten dağlara doğru giderken dolambaçlı bir yol olan Tizi n’ Tichka Geçidi‘nin manzarasını görmeyi unutmayın.